Αρθρογραφία
Ένωση Κεντρώων: Παλιές Συνταγές Για «Καινούργια» Κόμματα
Της Άννας Στεργίου
(annastergiou11@yahoo.com)
Η ελληνική πολιτική σκηνή έχει αλλάξει ουσιαστικά και αισθητά σε σχέση με το 1974, όπου για πρώτη φορά είδαμε να εγκαθιδρύεται η μακροβιότερη δημοκρατία, παρά τις όποιες ελλείψεις, παλινωδίες, υποψίες για μαύρο χρήμα και καταδίκες για διαφθορά. Όμως, είναι αλήθεια, πως το δημοκρατικό πολίτευμα που γεννήθηκε στην αρχαία Ελλάδα κι έχει τις ρίζες του σ’ αυτόν τον τόπο, δυσκολεύεται να λειτουργήσει.
Η Ένωση Κεντρώων είναι το μοναδικό ίσως παράδειγμα ελληνικού κόμματος, που κοντεύει να διαλυθεί ενώ η Κοινοβουλευτική της Ομάδα ενόσω είναι εντός της Βουλής. Συνήθως διαλυτικές τάσεις βλέπαμε σε άλλες περιπτώσεις. Το κόμμα φυλλορροεί, όπως συνέβη άλλοτε με την Ένωση Κέντρου, του Γεωργίου Μαύρου.
Το αρχικό πλάνο ήταν οι βουλευτές της Ένωσης Κεντρώων ν΄ αλλάζουν εντός της τετραετίας από τα στελέχη του κόμματος, που ήταν στα ψηφοδέλτια. Για διάφορους λόγους αυτό δεν συνέβη. Οι κοινοβουλευτικές διαδικασίες δεν είναι εύκολες και χρειάζεται πολιτικός χρόνος κι εξοικείωση. Εξάλλου, ο ψηφοφόρος θέλει να τον εκπροσωπεί στη Βουλή, αυτός που συγκεντρώνει περισσότερες ψήφους, ειδάλλως πρόκειται για στρέβλωση.
Το αρχηγικό μοντέλο
Το αρχηγικό μοντέλο δυστυχώς κυριάρχησε στα ελληνικά κόμματα – λιγότερο στην Αριστερά. Όμως, μία φωτεινή προσωπικότητα δεν είναι ικανή ν΄ αλλάξει τη ροή της ιστορίας. Κόμματα, που γεννιούνται από πάνω προς τα κάτω (δηλαδή ελέω αρχηγού) γενικά είναι θνησιγενή. Το ΠΑΣΟΚ άντεξε τόσα χρόνια, γιατί υπήρχαν τα μικρομεσαία στρώματα, μία κρίσιμη μάζα ανθρώπων, που έβρισκε εκεί τον εαυτό της. Η ΝΔ έμεινε στο πολιτικό στερέωμα, γιατί εξέφραζε μία οικονομική θεωρία κι έναν ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Ο ΣΥΡΙΖΑ γιατί θέλησε να εκφράσει την ευρωπαϊκή Αριστερά.
Όμως, όταν τα κόμματα είναι των αρχηγών, όπως του Βασίλη Λεβέντη και δεν είναι των ψηφοφόρων υπάρχει θέμα. Οι κοινοβουλευτικές διαδικασίες, σύμφωνα με όσα κατά καιρούς έβγαιναν προς τα έξω, διακρίνονταν από μια πολιτική ανωριμότητα. Πίσω από την ταμπέλα του κέντρου συγχρονίστηκε ένα συνονθύλευμα ανθρώπων, με διαφορετικές πολιτικές αφετηρίες, που μακροπρόθεσμα ήταν δύσκολο να συνεννοηθεί.
Παρόμοιο το σκηνικό στο Ποτάμι, που επίσης φυλλορρόησε. Σαφώς, προσωπικότητες που στελέχωσαν το Ποτάμι του Θεοδωράκη, είχαν κοινοβουλευτική εμπειρία, όμως συμπυκνώνονταν άκρως φιλελεύθερες με αριστερές πολιτικές, στο ίδιο τσουβάλι. Αλλά ένα κόμμα, για να υπάρξει και να έχει διάρκεια στο χρόνο χρειάζεται κοινή πολιτική ταυτότητα και όραμα. Πέρα από τυχόν καιροσκοπισμούς κι ιδεολογία, χρειάζεται έμπνευση και συναίσθημα.
Η ιδεολογία των κομμάτων, με εξαίρεση την «καθαρότητα» που πρεσβεύουν ΚΚΕ και Χρυσή Αυγή, είναι θολή. Όλοι είναι λίγο κεντρώοι, λίγο φιλελεύθεροι, με αποτέλεσμα ο χώρος του κέντρου, να έχει καταντήσει πολύφερνη νύφη, που, όμως, περιμένει το γαμπρό με τα κουσούρια του.
Τα μνημόνια άλλαξαν δια παντός την άποψη των πολιτών για τη χώρα και τον εαυτό τους και οι διαχωριστικές γραμμές έγιναν ακόμη πιο θολές. Η εκλογή του Βασίλη Λεβέντη είναι γέννημα αυτής της περιόδου.
Πριν λίγο καιρό πρώην υπουργός, έλεγε μεταξύ αστείου και σοβαρού, «πάμε στοίχημα ότι αν μπορούσαμε να διορίσουμε, τον κόσμο δεν θα τον ένοιαζαν ούτε τα μνημόνια;». Εν μέρει έχει δίκιο. Προσπαθούμε με παλιές συνταγές, να χτίσουμε μία νέα Ελλάδα.
Το παράδειγμα της Ένωσης Κεντρώων αποτυπώνει μία πραγματικότητα. Ό, τι τα κοινοβουλευτικά κόμματα, «με ολίγη από τζατζίκι και τομάτα», δεν μπορούν ν΄ αντέξουν στο χρόνο. Χρειάζονται ιδεολογία, στρατηγική, συλλογικές διαδικασίες κι όχι μόνο αρχηγούς, που αναζητούν ρόλο στην πολιτική σκηνή.
